In deze column gaat raadslid Joost Pals in op de bezuinigingen op de ambtelijke organisatie. Het college zegt dat ambtenaren "op hun tandvlees lopen", maar is dat écht zo? Want nog geen 20% van de afspraak is gerealiseerd.
Bij de recente discussie over de bouwkoten kwamen ook de bezuinigingen op de ambtelijke organisatie ter sprake. Hoe loopt het daar eigenlijk mee?
5 miljoen omlaag
Eerst even twee jaar terug in de tijd. Het Focusakkoord. Om het gemeentelijke huishoudboekje op orde te brengen is afgesproken dat de personele lasten met 5 miljoen omlaag moesten gaan. Dat bedrag is niet uit de lucht gegrepen. Er is bijvoorbeeld goed gekeken hoeveel andere gemeenten kwijt zijn aan salarissen en inhuur.
Opdracht voor de wethouders
De wethouders van het zakencollege hebben "ja" gezegd tegen die opdracht. Het is de basis van hun takenpakket. Hun opdracht was om in twee jaar de boel te saneren. Dus ingrijpen en keuzes maken die misschien niet allemaal even leuk zijn, maar wel nodig. Daarna zou er weer gewerkt kunnen worden aan een nieuwe toekomst. Opbouwen. Verbeteren van de kwaliteit.
Vertraging na vertraging
Het is anders gelopen. Het zakencollege heeft kostbaar momentum uit de handen laten glippen. Er zijn zogenaamde business cases opgesteld, maar tot uitvoering komt het nog altijd niet. Vertraging na vertraging wordt gerapporteerd. Ondanks het binnenhalen van een hele batterij aan (project)managers bij het cultuurbedrijf. Geen voortgang. De laatste ontwikkeling is dat de nieuwe gemeentesecretaris heeft ingegrepen bij die business cases. Benieuwd of dat iets gaat uithalen.
Platte truc
Het zakencollege verzon wel een andere list. Dat was al bij de begroting 2021. Toen hebben ze de budgetten enorm verhoogd. Ook voor de personele kosten. Dat budget steeg naar 47 miljoen euro, terwijl de realisatie destijds 43 miljoen euro was. Zo, de eerste 4 miljoen euro aan bezuinigingen was al binnen. Een platte truc natuurlijk. Papieren tijger. Een meerderheid in de gemeenteraad slikt het voor zoete koek, maar het omgekeerde is waar.
Het vertrekpunt is 43 miljoen euro realisatie in 2020. Om goed vergelijken moet je onder andere rekening houden met indexatie (cao). Als je die factoren verwerkt dan kom je op 45 miljoen voor 2022. Haal er de bezuiniging van 5 miljoen vanaf en dat geeft 40 miljoen euro. Ingewikkelder is het niet.
Alleen, voor 2022 is er niet 40 maar 44 miljoen begroot voor personele lasten. Van de opdracht van 5 miljoen is daarmee slechts 1 miljoen daadwerkelijk ingeboekt. En zelfs dat is slechts op papier, want nog heel wat posten staan in de boeken op "nog te realiseren". Oftewel als taakstelling.
Op het tandvlees lopen
Toch schreven de wethouders vorige week een tranentrekkende brief aan de gemeenteraad. Het personeel zou "op het tandvlees" lopen. De werkdruk enorm hoog. Het college kon echt geen extra bezuinigingen accepteren, dat zou schadelijk zijn voor de organisatie. Ach en wee. Het lijkt misschien op medeleven, maar wat brengt dat gejammer? En is het wel terecht?
Twee jaar onzekerheid
Dat er onrust is in de gemeentelijke organisatie staat buiten kijf. Maar in mijn beleving is er heel iets ánders aan de hand. De onrust wordt niet veroorzaakt door de bezuinigingen, maar juist door het uitblijven (!) ervan.
Door het getalm en getreuzel van het college verkeren mensen al twee jaar in onzekerheid. Sommigen zoeken hun heil ergens anders. Door de heisa worden vacatures niet ingevuld. Dure inhuur is tijdelijk en geeft ook geen stabiliteit. En dat al twee jaar lang. Wat doet dat met mensen?
Zachte heelmeesters
Dit college bestaat uit zachte heelmeesters. Ze draaien om de onvermijdelijke keuzes heen. Dat geeft een zeer ongezonde en zeer schadelijke situatie. Al twee jaar lang. Iedereen wéét dat er ingegrepen moet worden, maar het ingrijpen blijft uit. Mensen blijven in onzekerheid zitten. Zonder perspectief. Zonder zicht op een nieuwe toekomst. Juist dát is geen goed werkgeverschap.
Loden erfenis
Als het college zijn opdracht had uitgevoerd, dan had het leed al geleden kunnen zijn. Dan had er nu gewerkt kunnen worden aan opbouw. Dat is niet gebeurd en daarmee laten deze wethouders een loden erfenis na voor hun opvolgers.
Joost Pals, 12 februari 2022
