De gemeente Bergen op Zoom geeft ruim dubbel zoveel uit aan cultuur als vergelijkbare gemeenten. Hoe komt dat? Niet door kunstwerken, maar wat veroorzaakt het dan wel: waar zit het lek? Raadslid Joost Pals zet de cijfers in deze column op een rijtje.
Ruim dubbel zoveel
In eerdere columns wees ik al op het extreem grote cultuurbudget van de gemeente Bergen op Zoom. Jaarlijks geeft Bergen op Zoom 9 miljoen euro uit aan cultuur. Bij vergelijkbare gemeenten is dat ongeveer 4 miljoen. Wat veroorzaakt het grote verschil? Laten we een stap dieper gaan en zoeken naar de oorzaken.
De juiste cijfers
Daarvoor is het in de eerste plaats nodig om de juiste cijfers te pakken te krijgen. De "gewone" begroting is niet fijnmazig genoeg: budgetten worden op grote hopen gegooid. Cultuur is daarin slechts een onderdeeltje van "Vrijetijdseconomie", samen met bijvoorbeeld sport en toerisme. Het benodigde detail is te vinden in de zogenoemde "beheersbegroting". Daar wordt uitgesplitst wat de kosten zijn voor het Markiezenhof, voor archeologie et cetera. En dan zijn wel een aantal interessante patronen te ontdekken.
60% van het budget naar CKB, Maagd en Markiezenhof
Van die 9 miljoen bij ons gaat circa 5,5 miljoen naar de drie grote culturele instituten: CKB (1,9 miljoen), de Maagd (1,5 miljoen) en het Markiezenhof (ruim 2 miljoen). Dat is 60% van het totale cultuurbudget.
Daarnaast gaat er elk jaar een miljoen naar "cultuurstimulering", nog een miljoen naar de archiefdienst, een half miljoen naar monumenten, nog een half miljoen naar poppodium Gebouw-T, zo'n 2,5 ton naar amateurkunst en bijna 2 ton naar archeologie. Bij elkaar opgeteld kom je weer op 9 miljoen totaal.
Conclusie 1. Het gros van het cultuurbudget gaat niet naar kunstwerken, ook niet naar amateurkunst en -cultuur. Nee, het zijn de gemeentelijke culturele instituties waar het geld aan op gaat.
Meer dan 90% door ambtelijke personeelskosten
Het is interessant om verder in te zoomen op het CKB, de Maagd en het Markiezenhof. Dan blijkt dat meer dan 90% van de 5,5 miljoen die daar naartoe gaat - dus circa 5 miljoen euro - bestaat uit personeelskosten. Niets ten nadele van de mensen die het betreft, want individueel zullen ze echt op een eervolle manier invulling geven aan hun werk. Maar het is een ambitieniveau dat de armlastige gemeente Bergen op Zoom totaal niet kan trekken.
Conclusie 2. Het zijn de ambtelijke loonkosten bij CKB, de Maagd en het Markiezenhof die het extreem hoge cultuurbudget verklaren.
CKB, Maagd en Markiezenhof enorm uitgedijd
Eind vorig jaar bleek uit onderzoek dat een bezuiniging van 1,4 miljoen op de personeelskosten van het Markiezenhof en de Maagd haalbaar is. Achter de komma valt er over dat onderzoek te discussiëren, maar dat die besparingsruimte er is, is volstrekt evident. In de loop der jaren zijn deze gemeentelijke culturele instituties enorm uitgedijd. Als konijnen.
Sterker, ook dit zakencollege deed daar aan mee door het cultuurbudget eerst met nóg eens 6 ton op te plussen. Om vervolgens die 1,4 miljoen te bezuinigen. In mijn ogen bezuinig je per saldo dan maar 8 ton, maar vooruit. Bovendien verloopt de realisatie van het college in een tergend langzaam tempo.
Ambtelijke loonkosten
Conclusie 3. Het cultuuraanbod gaat door deze bezuinigingen niet verschralen. Geen barbaarse toestanden. Het zijn feitelijk ook geen bezuinigingen op cultuur, maar op ambtelijke loonkosten die buiten alle proporties zijn geraakt.
Joost Pals, 22 augustus 2021
