Meer budget voor veiligheid. Aandacht voor betere dienstverlening. En een voorzichtig en duurzaam financieel beleid. Onze wethouder Joost Pals neemt in deze column het beleidskader 2024 door.
Binnenkort discussieert de gemeenteraad over het "Beleidskader 2024". Dat is in feite de opmaat naar de begroting voor komend jaar. In het beleidskader wordt op hoofdlijnen genoemd waar extra aandacht naartoe gaat in 2024. Ook wat de verwachte kosten daarvan zijn.
Financieel beeld: een gestaag herstel
In 2024 voorzien we een verdere (lichte) afname van de schulden. Ook de risico's rondom bouwgronden nemen nog verder af en het weerstandsvermogen neemt toe. Een aandachtspunt is en blijft de solvabiliteit. Weliswaar verbetert die ook - van 17 naar 18% - maar dat blijft kwetsbaar. Kort gezegd betekent een solvabiliteit van 18% dat 18% van je bezittingen van jezelf is en 82% "van de bank".
Flipperkast door rijksoverheid
In 2024 en 2025 voorzien we een aardig overschot. Daarna vanaf 2026 juist tekorten. Dat komt omdat de rijksoverheid vanaf dan de gemeenten een forse korting oplegt. Met miljoenen tegelijk. Door de VNG wordt dit "ravijn 2026" genoemd. Niet netjes van de rijksoverheid, want hoe kun je als gemeente nog een duurzaam financieel beleid voeren als de inkomsten zich gedragen als een flipperkast?
Stofkam door de begroting
Eén geluk is dat er nog tijd is om bij te sturen. Daar gaan we mee aan de slag, want Bergen op Zoom kan het zich niet veroorloven om het erop aan te laten komen. Daarom gaan we nog eens met de stofkam door de begroting. Waar zien we nog ruimte op basis van de jaarrekeningen in de afgelopen jaren. Op die manier proberen we er ook voor te zorgen dat er voortaan minder verschil zit tussen de begroting en de jaarrekening.
Benchmark met andere gemeenten
Daarnaast kijken we opnieuw naar de benchmark met andere gemeenten. Op welke posten zitten financiële verschillen? Waar valt dat te verklaren - en waar niet? Bij het Focusakkoord is dat een paar jaar geleden ook gedaan. Het is nuttig om opnieuw de balans op te maken.
Sportbudget komt op orde
Voor het onderwerp sport hebben we dat onlangs al gedaan. Met de genomen maatregelen komen we bij sport ongeveer op het landelijk gemiddelde. Eigenlijk iets hoger, maar dat komt om verklaarbare oorzaken. Per saldo zijn de bezuinigingen op sport minder ingrijpend geworden dan een paar jaar geleden was bedacht. Als raadslid maakte ik me daar al druk om. Ja, ook het sportbudget kon een onsje minder, maar de oude plannen sloegen veel te ver door. Fijn dat we dat nu kunnen corrigeren.
Nog stappen te zetten bij cultuur
Bij het onderwerp cultuur is positief dat een belangrijke stap al is gezet: de verzelfstandiging van schouwburg De Maagd. Ook voor het Markiezenhof ziet het er goed uit, met een betaalbaar toekomstperspectief voor ons mooie stadspaleis. Maar waar sport ongeveer op het landelijk gemiddelde zit, blijft dat voor cultuur in het algemeen - ondanks de al ingeboekte bezuinigingen - nog fors daarboven.
Omgerekend naar 68.000 inwoners geeft een gemeente in Nederland jaarlijks gemiddeld € 4 miljoen uit aan cultuur (taakveld 5.3 voor de liefhebbers). Bij gemeenten tussen 60.000 en 80.000 inwoners is dat gemiddeld € 2,8 miljoen. In Bergen op Zoom gaat het in de begroting 2023 om een bedrag van circa € 5,3 miljoen.
Nu is cultuur zeker belangrijk te vinden, maar 5,3 miljoen ten opzichte van 4 miljoen is ruim 30% (!) méér. Een paar jaar geleden ben ik daar al eens wat dieper ingedoken en dat verschil komt niét door de culturele verenigingen en stichtingen, maar vooral juist door de gemeentelijke culturele instituties. Daar moeten we dus echt nog eens kritisch doorheen.
Veiligheid op niveau brengen
Lokaal Realisme heeft een aantal speerpunten. Naast financiën op orde is veiligheid daar ook één van. Daarom ben ik blij dat we meer middelen kunnen vrijmaken voor openbare orde en veiligheid. In ons verkiezingsprogramma noemden we al dat er minstens 700.000 euro bij moest om op niveau te brengen. Dat gaat nu gebeuren. Zelfs met 843.000 euro.
Ik zeg er eerlijk bij: dan nóg is het veiligheidsbudget onder het landelijk gemiddelde, maar het verschil wordt wel fors kleiner. Was dat verschil eerst ruim een miljoen, nu neemt het af tot minder dan een half miljoen.
Dienstverlening: doen wat je belooft
Tot slot een onderwerp waar ik ook mee bezig ben: dienstverlening. Daarvoor komen we met een plan om dat te verbeteren. De afgelopen tijd zijn er heel wat inwoners en ondernemers geïnterviewd om hun zegje te doen: wat gaat er goed en wat moet er beter.
Dat traject loopt nog, maar twee dingen vallen al wel heel erg op. Vrijwel iedereen noemt een meer gastvrije uitstraling bij de ontvangst in het Stadskantoor. En het andere is: gemeente, doe wat je belooft. Kom afspraken na en zorg dat een vraag of melding binnen een acceptabele en voorspelbare termijn van een antwoord wordt voorzien. En zo hoort dat wat mij betreft ook. In een volgende column zal ik hier nader op in gaan.
Conclusie
Hiernaast wordt er nog meer gedaan. Alle speerpunten van het beleidskader zijn via deze link na te lezen. Kern van het beleidskader 2024 is dat we als college van B&W met een voorzichtig en duurzaam financieel beleid toch echt wel belangrijke dingen in gang kunnen zetten. Of zoals dat ook wel wordt genoemd: samen bergen verzetten.
Joost Pals, 16 juni 2023
