Een gemeente met 250 miljoen euro schuld en veel politieke partijen die opnieuw gouden bergen beloven. Joost Pals wijst in deze column op een aantal van die onbetaalbare luchtkastelen. Zal Bergen op Zoom woensdag kiezen voor verandering?
Twee jaar geleden zou de Bergse politiek het anders gaan doen: een Focusakkoord, de financiën op orde en een gemeente die beter zou gaan functioneren. Mooie woorden, maar bij veel partijen wemelt het weer van de onbetaalbare beloftes in de verkiezingsprogramma's. Beloftes om de kiezer te paaien, maar wel met een prijskaartje dat deze gemeente zich niet kan veroorloven.
Iedere partij z'n eigen keuzes
Natuurlijk maakt elke partij z'n eigen keuzes. Dat hoort bij de democratie. De SP maakt andere keuzes dan het CDA. Da's helder. Maar in de verkiezingsprogramma's van sommige partijen vielen me een paar dingen op die echt volstrekt onrealistisch zijn. En dan vraag ik me af waarom zij onze inwoners een rad voor ogen draaien.
Het duidelijkste voorbeeld van zo'n onbetaalbaar luchtkasteel is het plan van de VVD om de gemeenteambtenaren te verhuizen naar Lievensberg. Bravis vertrekt op termijn en - los van de discussie dáárover - als dat gebeurt, dan blijft er een gebouw achter. Een gebouw dat is ingericht als ziekenhuis. Een gebouw dat bouwkundig gedateerd is en waar allerlei grootschalig onderhoud voor nodig zal zijn.
Onbetaalbare luchtkastelen
Waarom zou je in hemelsnaam dat probleem willen overnemen van Bravis? Zij hebben de keuze gemaakt om naar Roosendaal te gaan - en het gaat me er echt niet om, dat je ze vanwege dat besluit kinderlijk gaat tegenwerken, maar om nu Bravis mee te gaan helpen door hún probleem over te nemen, is wel weer het andere uiterste.
Als dat waar wordt, dan herhaalt de geschiedenis zich. Want dit is een plan dat even funest is als de aankoop van Nedalco. Peperduur. De gemeente die alleen al z'n eigen onderhandelingspositie onderuit haalt door iets simpelweg veel te graag te willen. De directie van Bravis zal net zo reageren als die van Cosun (Nedalco) destijds: "o gemeente, dus u wilt iets graag hebben van ons, nou, kom maar op met dat geld". Niet zakelijk. Niet realistisch. Niets geleerd. Op die manier komen de schulden ruim boven de 300 miljoen.
Beloftes: het lijkt wel sinterklaas
Een thema dat je bij veel partijen tegenkomt: allerlei nieuwe dingen beloven - het lijkt wel sinterklaas - en vervolgens toch rustig in hun financiële hoofdstuk zeggen dat de schulden omlaag gaan. Zonder onderbouwing.
Niet om het een of het ander, maar de komende jaren zullen de ingevoerde bezuinigingen pas écht voelbaar worden. De gemeente heeft verder nog een hoop achterstallig onderhoud. En in het regeerakkoord staan forse bezuinigingen ingeboekt voor de gemeenten. Dan kun je natuurlijk in sprookjes geloven, maar er is geen geld voor: een open Kaai (Samen0164), peperdure bouwkoten (GBWP en Lijst Linssen) of een tramverbinding over de Brabantse Wal (GroenLinks).
Eerlijk zijn over de belastingen
Belastingverlaging. Ook bijzonder. Ik zou het graag zien gebeuren, want Bergen op Zoom heeft hoge belastingtarieven. Maar het eerlijke verhaal is dat dat de komende vier jaar niet zal lukken. Realistisch is om alleen te indexeren voor de inflatie. Toch belooft de SP een verlaging van de ozb op woningen. Ik heb dat drie keer moeten lezen, want de SP wilde de afgelopen jaren de ozb juist telkens verhogen. Maar het staat echt in hun verkiezingsprogramma.
Of wat denk je van BVB. Meer uitgeven aan tal van zaken, maar de schulden gaan omlaag en de ozb verlagen naar 30% onder het landelijk gemiddelde. Leuk. Stoer gezegd. Maar dan hebben we het wel over 6 miljoen euro, alleen al voor die ozb en dan is er geen euro voor alle plannen die ook geld kosten. Nergens staat een degelijke onderbouwing hoe ze dat denken te bekostigen. Elke partij maakt eigen keuzes, maar dit is gewoon een vorm van liegen.
Hoe dan wel?
Natuurlijk heeft Lokaal Realisme ook een aantal beloftes in het verkiezingsprogramma staan. En wij zullen vast ook niet helemaal zonder fouten zijn, maar we komen - als enige partij - wel met een financiële paragraaf met concrete eurobedragen.
We richten ons niet op gekke prestigeprojecten, maar willen juist meer aandacht voor de "gewone" dingen, zoals een schone en veilige leefomgeving. Iedereen moet zorgeloos over straat kunnen. De wijken en buurten horen netjes onderhouden te worden.
In mijn columns heb ik uiteengezet waarom het mogelijk (én nodig) is om te bezuinigen op het aantal ambtenaren bij de gemeente. Vooral bij management en overhead.
Tot slot twee adviezen: ik zou je willen vragen om de verkiezingsprogramma's van de politieke partijen vooral te lezen met in het achterhoofd de gedachte "en wie gaat dat dan betalen?" En als laatste: wat je politieke keuze ook gaat zijn, maak woensdag gebruik van je stemrecht.
Joost Pals, 12 maart 2022
