De aanpak van de ISD vertoont overeenkomsten met de landelijke toeslagenaffaire. Traag en bureaucratisch reageren. De burger als vijand beschouwen. Duizend-en-een willekeurige stukken opvragen. Lokaal Realisme vraagt het college om meer aandacht voor de menselijke maat.
Brief
Aan het College van B & W
Postbus 35
4600 AA Bergen op Zoom
Halsteren, 18 oktober 2021
Betreft: Menselijke maat bij de ISD
Geacht College,
Eerder al heeft onze fractie zorgen geuit over de manier van werken van de ISD. Opnieuw bereiken ons signalen over het ontbreken van de menselijke maat bij de ISD.
Zorgvuldigheid
Vooropgesteld, het spreekt voor zich dat de besteding van gemeenschapsgeld zorgvuldig dient te gebeuren. Lokaal Realisme onderschrijft daarom ook het belang van een degelijke controle bij de aanvraag en verstrekking van (bijstands) uitkeringen. Wanneer misbruik wordt gemaakt van deze voorzieningen, dient daar ferm tegen te worden opgetreden.
Toeslagenaffaire
Maar er is ook een andere kant. Het landelijke voorbeeld van de toeslagenaffaire is een evident voorbeeld van een doorgeslagen drang tot controle. Mensen die als vijand worden gezien. De menselijke maat die volledig uit het oog verloren is.
Pas na 46 dagen antwoord
Ook lokaal zien we hier voorbeelden van bij de ISD. Zo ontvingen we een voorbeeld dat een gezin op 11 oktober is geïnformeerd dat de uitkering met terugwerkende kracht vanaf 26 augustus is ingetrokken. Tussentijds is er namens het gezin gezocht naar duidelijkheid over de situatie, maar pas na 46 dagen kwam er antwoord vanuit de ISD. In de tussentijd zit het gezin in onzekerheid en zonder inkomen.
Uitgooien van een sleepnet
Verder valt ons op dat de ISD een aanpak verkiest die we zouden willen typeren als het uitgooien van een sleepnet. Het spreekt voor zich dat bewijsstukken als bankafschriften overlegd dienen te worden. Ook inzicht ten aanzien van eigendommen zoals een auto is volkomen begrijpelijk. Het gaat bij uitkeringen immers om gemeenschapsgeld en dan is het van belang om te toetsen of er daadwerkelijk reden is om aanspraak te maken op voorzieningen.
Aantonen dat je geen crypto currency hebt
Maar in de voorbeelden die we hebben ontvangen gooit de ISD een sleepnet uit waar de redelijkheid volstrekt zoek is. Een ellenlange waslijst aan stukken die moeten worden overlegd. Tot aan afschriften over het bezit van obligaties, edelmetalen en crypto currency aan toe. Betrokkenen bezitten die helemaal niet en vragen zich af hoe ze moeten aantonen dat ze iets niét hebben.
Traagheid ISD
Een ander voorbeeld betreft de reactietijd van de ISD zelf. We zien op zich begrijpelijke verzoeken om bankafschriften te overleggen. Prima. Maar vervolgens is de reactietijd van de ISD zélf buiten alle proporties lang, waardoor de periode van de gevraagde bank-afschriften weinig waarde meer heeft. Vervolgens wordt opnieuw en opnieuw door de ISD gevraagd om nieuwe afschriften.
Stukken nogmaals opvragen
Dat is raar. Natuurlijk dient de ontvanger van een uitkering zich te verantwoorden en natuurlijk is het hertoetsen van de situatie begrijpelijk, maar wat we hier zien gebeuren is dat de ISD simpelweg haar werk niet deugdelijk uitvoert en dat falen maskeert door stukken nogmaals en opnieuw op te vragen.
Onder een vergrootglas
We kunnen ons in een specifieke casus ook niet aan de indruk onttrekken dat de bejegening van de betrokkene door de ISD wordt beïnvloed door een eerdere klacht van betrokkene. De betrokkene is met de klacht in het gelijk gesteld, maar ligt sindsdien onder een vergrootglas bij de ISD. Dat is een kwalijke zaak. Als iemand iets verkeerd doet, past een sanctie. Maar als iemand een klacht indient en in het gelijk wordt gesteld, dan is het volstrekt ongepast om hem dan alsnog - uit rancune - te willen pakken.
Waar is de menselijke maat?
Samenvattend zien we bij de ISD een patroon van het als een sleepnet herhaaldelijk opvragen van duizend-en-een stukken. Het niet of ontijdig reageren op vragen van inwoners. Met betrokkenen die zich wel wíllen verantwoorden, maar worstelen met de vraag hoe ze dat in hemelsnaam moeten doen. Waar is de menselijke maat?
Doel van de controle
Wat was ook al weer het doel van de controle? Niet om mensen het leven zuur te maken, maar om misbruik van voorzieningen te voorkomen. Het sleepnet is niet de manier om dat aan de oppervlakte te brengen. Het sleepnet is een aanpak om duizend-en-een stukken op te vragen met de kans dat de betrokkene ergens iets vergeet, mist of niet begrijpt. Maar daarmee is nog geen misbruik van voorzieningen aangetoond.
Gerichte controle
Lokaal Realisme doet de oproep richting de ISD om de burger niet te beschouwen als vijand. Goede controle betekent gerichte controle. Waar signalen zijn dat iets niet in de haak is, is er alle reden om daar op in te zoomen en door te vragen. Geen sleepnet, maar focus.
Bestuurlijk-juridisch jargon
Heb daarnaast ook oog voor de burger die welwillend is, maar die niet altijd gewend is aan het bestuurlijk-juridische jargon in de brieven van de gemeente en de ISD. Dan gaat het helemaal niet om onwil, maar om mensen die door de bomen het bos niet meer zien. Stop ermee om hen te behandelen alsof ze moedwillig de boel proberen te flessen.
Vragen
Conform artikel 36 van het reglement van orde stellen we u de volgende vragen:
- Bent u bekend met het rapport "Ongekend onrecht" inzake de toeslagenaffaire? Welke betekenis geeft u hieraan wat betreft de manier van werken van de ISD Brabantse Wal?
- Onderkent u dat betrokkenen vaak worstelen met bestuurlijk-juridisch jargon van de gemeente en de ISD? Welke verbeterpunten ziet u hier?
- Welke borgen zijn er om te voorkomen dat een (gegronde) klacht van een inwoner over de ISD niet als een boemerang bij die inwoner terugkomt? Welke verbeterpunten ziet u hier?
Met vriendelijke groet,
Joost Pals
Raadslid
